ÖZEL EĞİTİME MUHTAÇ ÇOCUKLAR K
ÖZEL
EĞİTİME MUHTAÇ ÇOCUKLAR KANUNU
Kanun Numarası : 2916
Kabul
Tarihi : 12/10/1983
Yayımlandığı
R. Gazete : Tarih : 15/10/1983 Sayı: 18192
Yayımlandığı
Düstur : Tertip : 5 Cilt: 22 Sayfa: 679
BİRİNCİ BÖLÜM
Genel
Hükümler
Amaç :
Madde l
— Bu Kanunun amacı; özel eğitime muhtaç çocukların, Türk Millî
Eğitim sistemini düzenleyen genel esaslar doğrultusunda eğitilmeleri, iş ve
meslek sahibi yapılmaları, çevre ve topluma uyum sağlamalarıyla ilgili
esasları düzenlemektir.
Kapsam
.
Madde 2 —
Bu Kanun, Millî Eğitim Bakanlığına bağlı özel eğitim kurumları ile özel eğitime
muhtaç çocukları kapsar.
Tanımlar
ve kısaltmalar:
Madde 3
— Bu kanunda geçen;
a) «Özel
eğitime muhtaç çocuklar»; beden, zihin, ruh, duygu, sosyal ve sağlık özellikleri
ve durumlarındaki olağan dışı ayrılıkları sebebiyle normal eğitim
hizmetlerinden yararlanamayan 4-18 yaş grubundaki çocukları,
b) «Özel
eğitim»; Özel eğitime muhtaç çocukların eğitimleri için özel olarak
yetiştirilmiş personel ve geliştirilmiş eğitim programları ile bu çocukların
özür ve özelliklerine uygun ortamda sürdürülen eğitimi,
c) «Bakan»; Millî Eğitim Bakanını,
d) «Bakanlık»; Millî Eğitini Bakanlığını, îfade eder.
Özel
eğitimin temel ilkeleri:
Madde 4 —
Türk Millî Eğitimini düzenleyen genel esaslar doğrultusunda özel eğitimle
ilgili temel ilkeler şunlardır:
a) Özel
eğitim, genel eğitimin ayrılmaz bir parçasıdır.
b) Her
özel eğitime muhtaç çocuk, özür türü ve derecesine bakılmaksızın özel eğitim
hizmetlerinden yararlandırılır.
c) Özel
eğitime erken başlamak esastır.
d) Özel
eğitim hizmetleri, çocukların özür ve özellikleri dikkate alınarak,
mümkün olduğu kadar çocuğun yakınına götürülecek biçimde planlanır.
e)Durumları ve özellikleri uygun olan özel eğitime muhtaç çocukların,
normal çocukların eğitimleri için açılmış olan okul ve eğitim kurumlarında
normal akranları arasında eğitilmeleri için gerekli tedbirler alınır.
f)
özel eğitime muhtaç çocukların genel meslekî eğitimleri ile
rehabilitasyonlarının kesintisiz sürdürülmesi esastır.
g) Özel
eğitime muhtaç çocukların okul öncesi eğitim, ilköğretim, ortaöğretim, mesleki
eğitim ve yaygın eğitim hizmetleri Bakanlıkça planlanır, ilgili kuruluşlarca
yürütülür.
İKiNCi BÖLÜM
Kurumlar ve
Görevleri
Kurumlar .-
Madde 5 — Özel
eğitime muhtaç çocukların seçilmeleri, teşhisleri, mesleki rehabilitasyonları,
bakım, eğitim ve öğretimleri ile ilgili kurumlar şunlardır:
a)
Rehberlik ve araştırma merkezleri,
b) Okul rehberlik hizmetleriyle ilgili birimler,
c) Resmî
ve özel ilköğretim ve ortaöğretim okulları,
d) Yatılı özel eğitim okulları,
e) Gündüzlü özel eğitim okulları veya sınıflan,
f) İş
okulları ve iş eğitim merkezleri.
Rehberlik
ve araştırma merkezleri, yatılı ve gündüzlü özel eğitim okulları veya sınıfları
ile iş okulları ve iş eğitim merkezleri Bakanlıkça açılır.
Gerçek ve
tüzelkişiler özel eğitime muhtaç çocukların eğitim ve öğretimi için, 625 sayılı
özel Öğretim Kurumları Kanunundaki esaslara uygun olarak, özel okullar
veya sınıflar açabilirler.
Rehberlik
ve araştırma merkezleri ve görevleri:
Madde 6
— özel eğitim alanında araştırmalar yapmak, özel eğitime muhtaç çocuklara
hizmet götürmek üzere her ilde Millî Eğitim Müdürlüğüne bağlı bir rehberlik
ve araştırma merkezi kurulur.
Rehberlik
ve araştırma merkezi başkanı, aynı zamanda ildeki özel eğitim ve okul rehberlik
hizmetlerinin düzenlenmesinden ve yürütülmesinden sorumlu Milli Eğitim
Müdür Yardımcısıdır. Gerektiğinde, ilçelerde Bakanlıkça, rehberlik ve
araştırma merkezi başkanlığına bağlı şubeler açılabilir.
Özel eğitime muhtaç çocukların tespiti, seçimi, teşhisi,
yerleştirilecekleri kurumların kararlaştırılması ve bu çocuklar için gerekli
rehberliğin yapılması; ruh,duygu ve sosyal yönden uyum sağlayamayan çocukların
durumlarını düzeltmek amacıyla yapılacak özel terapi hizmetlerinin yönetilmesi;
ilköğretim ile ortaöğretim
kurumlarındaki rehberlik hizmetlerinin planlanması, koordinasyonu ve izlenmesi;
okullardan gelen vakaların incelenmesi rehberlik ve araştırma merkezleri
tarafından yapılır.
Okul rehberlik
hizmetleri:
Madde 7
— özel eğitime muhtaç çocukların tespitine yardımcı olmak amacıyla, resmî ve
özel ortaokullar ile lise ve dengi okullarda okul rehberlik hizmetleriyle ilgili
birimler kurulur.
Okul rehberlik hizmetleriyle ilgili birimler, öğrencilerin;
a) Kendilerini, okul içi ve okul dışı eğitim imkânlarını, meslekleri ve
toplum
değerlerini
tanımalarına,
b) Yeteneklerine uygun bir eğitim programını seçmelerine,
c) Sağlıklı ve topluma yararlı bir kişi olarak yetişmelerine,
Yardım ederler.
Resmi ve
özel ilköğretim ve ortaöğretim okullarında özel eğitim :
Madde 8
— Resmî ve özel ilköğretim ve ortaöğretim okulları, kendi çevrelerindeki
özel eğitime muhtaç çocuklar için özel eğitim hizmetleri sağlamakla
yükümlüdürler.
Resmî ve
özel okullarda, okulların durumları ve çocukların özür ve özellikleri
dikkate alınarak gerekli özel eğitim hizmetleri düzenlenir.
Dağınık
yerleşme merkezleri ile az sayıda özel eğitime muhtaç çocuk bulunan resmi
okullardaki öğrenciler için, gezici öğretmenlik kurulabilir.
Okullarda
çeşitli özür gruplarında öğrenci bulunduğunda, okulların bünyesin de özürlü
öğrencilerin özelliklerine göre yardımcı derslik; aynı özür ve özellik gru buna
giren öğrencilerin bulunduğu normal okullarda özel sınıflar; üstün zekâlı ve
özel yetenekli çocuklar için de özel okul ve sınıflar açılabilir.
Yatılı
özel eğitim okulları .-
Madde 9
— özel eğitime muhtaç çocuklardan durumları yatılı bir kurumda eğitilmeyi
gerektirenler için, özür ve özelliklerine uygun yatılı özel eğitim okulları
açılabilir.
Gündüzlü özel
eğitim okulları veya sınıfları.-
Madde 10 —
Durumları ayrı bir okulda eğitilmeyi gerektiren çocuklar için, özür ve
özelliklerine uygun gündüzlü özel eğitim okulları veya sınıfları açılabilir.
İş
okulları ve iş eğitim merkezleri:
Madde 11 — Özür
ve özellikleri nedeniyle ilkokuldan sonra öğrenimlerine devam edemeyen özel
eğitime muhtaç çocuklara iş, hizmet ve üretim alanlarında, ilgi ve yeteneklerine
uygun bir meslek kazandırmak amacıyla çıraklık düzeyinde iş okulları veya iş
eğitim merkezleri açılabilir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Tespit,
Yerleştirme ve İzleme
Bildirme yükümlülüğü .-
Madde 12 — özel
eğitime muhtaç çocukların ailesi ve yakınları, muhtarlar, belediye zabıta
memurları, kolluk kuvvetleri, sağlık ve sosyal hizmetleri kurumlarının
yöneticileri, nüfus dairelerindeki ilgili memurlar, eğitim - öğretim
kurumlarındaki görevliler, din görevlileri, sayım memurları, gördükleri,
bildikleri ve duydukları özel eğitime muhtaç çocukları, en yakın il veya
ilçedeki mülkî amirliğe bildirmekle yükümlüdürler.
inceleme ve yerleştirme:
Madde 13 — Özel
eğitime muhtaç çocukların sağlık, sosyaJ, ekonomik, aile,ruh ve
uyum durumları, çocuğun bulunduğu ildeki rehberlik ve araştırma merkezi
tarafından incelenir, inceleme sonucu, îl Eğitim Kuruluna gönderilir.
il eğitim
kurulu kararma göre, özel eğitime muhtaç çocuklar, durumlarına uygun bir özel
eğitim kurumuna Bakanlıkça yerleştirilirler. Yerleştirme görevi gerektiğinde il
eğitim kuruluna devredilebilir.
izleme
.-
Madde 14 — özel eğitim kurumlarına yerleştirilen çocukların durumları,
ilgili okullarla işbirliği yapılarak rehberlik ve araştırma
merkezlerince izlenir. Yanlış yerleştirildiği anlaşılanlar, durumlarına uygun
bir kuruma Bakanlıkça gönderilir.
DÖRDÜNCÜ
BÖLÜM
Çeşitli
Hükümler
Görevlendirilecek personel ve nöbet hizmeti .
Madde 15 — Resmi özel
eğitim kurumlarında özel eğitim hizmetlerini yürütmek ve denetlemek üzere özel
eğitim müfettişi, eğitim uzmanı, öğretmen, sosyal
hizmet uzmanı, psikolog, psikometrist, psikoterapist, uzman doktor, sağlık
personeli,usta öğretici ve diğer personelden ihtiyaç duyulanlar Sağlık ve Sosyal
Yardım Bakanlığıyla işbirliği yapılarak Bakanlıkça görevlendirilir.
Özel
eğitime muhtaç çocukların eğitim ve öğretimi için açılacak özel
öğretim.kurumlarında çalıştırılacak olan bu maddenin birinci fıkrasındaki
personel, 625 sayılı özel Öğretim Kurumları Kanunundaki esaslara uygun olarak
görevlendirilir.
özel
eğitim okullarında nöbet hizmeti esastır. Nöbet hizmeti, yatılı özel eğitim
okullarında gece hafta sonu ve diğer tatil günlerinde de sürdürülür.
Bütçe
ve katılma payı:
Madde
16 — Resmî
özel eğitim kurumları için bu Kanunun gerektirdiği bütün harcamalar genel
bütçeden karşılanır. Yatılı özel eğitim okullarına devam eden çocukların
velilerinden bakım masraflarına katılma payı alınır. Fakir ve muhtaç
durumda olduklarını tevsik edenlerden katılma payı alınmaz.
Katılma payı miktarı Bütçe Kanununun (M) cetveli dikkate alınarak il
eğitim kurullarınca tespit edilir.
Bu
miktarlar Genel Bütçeye irad kaydolunur.
Harçlık •
Madde 17
— Resmî ve yatılı özel eğitim kurumlarında bulunan ve velilerinden
bakım masraflarına katılma payı alınmayan özel eğitime muhtaç çocuklara, Maliye
Bakanlığının da görüşü alınarak, bakanlığın her yıl bütçe kanununda
belirleyeceği miktarda, aylık harçlık verilir. Bu harçlıktan hiçbir kesinti
yapılmaz.
Döner
sermaye .-
Madde 18 — Bu Kanunda
öngörülen temel ve sürekli görevleri yerine getirecek resmî özel eğitim
kurumlarından, özel eğitim okulları, iş okulları, iş eğitim merkezleri ve
bunlara bağlı atölyelerde üretim ve hizmet işlemlerini sürdürebilmek için
gerekli yerde ve sayıda döner sermaye işletmesi kurmak
amacıyla birmilyar liranakit sermaye tahsis edilmiştir.
Döner sermaye, bakanlık bütçesine bu amaçla konulacak ödeneklerle aynî
yardımlar, döner sermaye faaliyetlerinden elde edilecek kârlar, bağış ve
yardımlardan, oluşur.
Bağış ve
yardımlar tahsis edilen sermaye ile sınırlı olmaksızın sermaye tutarına eklenir.
Döner
sermayeye verilecek malların bedeli tahsis olunan sermayeye mahsup edilir.
Döner sermaye işlemleri, 1050 sayılı Muhasebe! Umumiye Kanununa tabi
değildir.
Döner
sermayenin işletilmesinden doğan kârlar, ödenmiş sermaye, tahsis edilen sermaye
tutarına ulaşıncaya kadar döner sermayeye eklenir. Ödenmiş sermaye bu tutarı
bulduktan sonra kârlar, izleyen malî yılın dördüncü ayı sonuna kadar Genel
Bütçeye aktarılmak ve gelir kaydedilmek üzere saymanlığa yatırılır.
Süresinde bütçeye aktarılmayan kârlar döner sermayenin ita amiri ile sorumlu
saymanından veya bu görevleri yürütenlerden 6183 sayılı Amme Alacaklarının
Tahsil Usulü Hakkında Kanuna göre tahsil olunur. Maliye Bakanlığınca ek süre
verilmesi halinde bu süre için gecikme zammı aranmaz.
Döner sermaye ile ilgili olarak düzenlenecek bilanço ve ekleri, gelir ve
gider belgeleri ile birlikte Malî yılı izleyen dört ay içinde Sayıştay
Başkanlığına; bilanço ve eklerinin onaylı birer örnekleri de aynı süre içinde
Maliye Bakanlığına gönderilir.
Döner sermaye için belirtilen iş ve hizmetlere ilişkin giderlerle,
yalnızca Döner sermaye işlerinde çalıştırılacak personelin her türlü giderleri
döner sermayeden karşılanır.
Döner sermaye saymanı Millî Eğitim Bakanlığının teklifi ile Maliye
Bakanlığınca atanır.
Özel
eğitim araçları .-
Madde 19 — Resmî özel
eğitim kurumlarında bulunan özel eğitime muhtaç çocukların eğitim ve öğretim
süresince kullanacakları özel araç ve gereçler Bakanlıkça sağlanır.
Yönetmelik
:
Madde 20 — Resmî
ve özel olarak açılacak özel eğitim kurumlarının acılmaaı, görev ve
yetkileriyle, işleyişleri; bu kurumlarda görevlendirilecek personelde aranacak
nitelikler, nöbet hizmetleri; resmî özel eğitim kurumlarında döner sermayenin
kurulması ve işleyişi ile ilgili usuller ve esaslar, katılma payına ait
hususlar ve bu Kanunun uygulanmasıyla ilgili diğer hususlar Bakanlıkça
hazırlanacak yönetmeliklerde belirtilir. Döner sermaye ile ilgili yönetmeliğin
hazırlanmasında Maliye Bakanlığının uygun görüşü alınır.
Yönetmelikler bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibarsn altı ay
içerisinde çıkartılır ve Resmî Gazete'de yayımlanır.
Uygulanmayacak
kanun hükümleri:
Madde 21 — 11/7/1972
tarihli ve 1607 sayılı Yatılı Bölge ve Özel Eğitime Muhtaç Çocuklara Mahsus
Okullarda Döner Sermaye Kurulmasına Dair Kanundaki hükümler, bu Kanunda
öngörülen özel eğitim okulları, iş okulları ve iş eğitim merkezlerinde
uygulanmaz.
Geçici
Madde 1 — (2916 sayılı Kanunun kendi numarasız Geçici Maddesi olup teselsül
için numaralandırılmıştı!1.)
Bu
Kanunda öngörülen döner sermaye yönetmeliği yürürlüğe girinceye kadar, özel
eğitim okullarının mevcut döner sermaye yönetmeliklerinin, bu Kanuna aykırı
olmayan hükümlerinin uygulanmasına devam edilir.
Yürürlük:
Madde 22 — Bu Kanun
yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
.-
Madde
23 — Bu
Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
|