MİLLİ EĞİTİM TEMEL KANUNU
MİLLİ EĞİTİM TEMEL KANUNU (1)
Kanun Numarası : 1739
Kabul Tarihi :
14/6/1973
Yayımlandığı R.Gazete :
Tarih : 24/6/1973 Sayı : 14574
Yayımlandığı Düstur : Tertip : 5
Cilt : 12 Sayfa : 2342
* *
Bu Kanun ile ilgili tüzük için,
“Tüzükler Külliyatı”nın kanunlara
göre düzenlenen nümerik
fihristine bakınız.
Bu Kanun ile ilgili olarak Bakanlar Kurulu
Kararı ile yürürlüğe giren
yönetmelik için, “Yönetmelikler
Külliyatı”nın kanunlara göre
düzenlenen nümerik
fihristine bakınız.
I – Kanunun kapsamı :
Madde 1 – Bu Kanun, Türk milli
eğitiminin düzenlenmesinde esas olan amaç ve ilkeler, eğitim sisteminin genel
yapısı, öğretmenlik mesleği, okul bina ve tesisleri, eğitim araç ve gereçleri ve
Devletin eğitim ve öğretim alanındaki görev ve sorumluluğu ile ilgili temel
hükümleri bir sistem bütünlüğü içinde kapsar.
BİRİNCİ KISIM
Türk Milli Eğitim Sistemini Düzenleyen Genel
Esaslar
BİRİNCİ BÖLÜM
Türk Milli Eğitiminin Amaçları
I – Genel amaçlar:
Madde 2 – Türk Milli Eğitiminin
genel amacı,Türk Milletinin bütün fertlerini,
1. (Değişik: 16/6/1983 - 2842/1
md.) Atatürk inkılap ve ilkelerine ve Anayasada ifadesini bulan Atatürk
milliyetçiliğine bağlı; Türk Milletinin milli, ahlaki, insani, manevi ve
kültürel değerlerini benimseyen, koruyan ve geliştiren; ailesini, vatanını,
milletini seven ve daima yüceltmeye çalışan, insan haklarına ve Anayasanın
başlangıcındaki temel ilkelere dayanan demokratik, laik ve sosyal bir hukuk
Devleti olan Türkiye Cumhuriyetine karşı görev ve sorumluluklarını bilen ve
bunları davranış haline getirmiş yurttaşlar olarak yetiştirmek;
2. Beden, zihin, ahlak, ruh ve duygu
bakımlarından dengeli ve sağlıklı şekilde gelişmiş bir kişiliğe ve karaktere,
hür ve bilimsel düşünme gücüne, geniş bir dünya görüşüne sahip, insan haklarına
saygılı, kişilik ve teşebbüse değer veren, topluma karşı sorumluluk duyan;
yapıcı, yaratıcı ve verimli kişiler olarak yetiştirmek;
——————————
(1) a) Bu Kanunda geçen "temel
eğitim" deyimi 16/6/1983 tarih ve 2842 sayılı Kanunla getirilen ek 1 inci
maddeyle "ilköğretim" olarak değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.
b) Bu Kanunda birlikte veya ayrı ayrı
geçen "ilkokul" ve "ortaokul" ibareleri, 16/8/1997 tarih ve 4306 sayılı Kanunun
8 inci maddesiyle "ilköğretim okulu" olarak değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.
3. İlgi, istidat ve kabiliyetlerini
geliştirerek gerekli bilgi, beceri, davranışlar ve birlikte iş görme alışkanlığı
kazandırmak suretiyle hayata hazırlamak ve onların, kendilerini mutlu kılacak ve
toplumun mutluluğuna katkıda bulunacak bir meslek sahibi olmalarını sağlamak;
Böylece bir yandan Türk
vatandaşlarının ve Türk toplumunun refah ve mutluluğunu artırmak; öte yandan
milli birlik ve bütünlük içinde iktisadi, sosyal ve kültürel kalkınmayı
desteklemek ve hızlandırmak ve nihayet Türk Milletini çağdaş uygarlığın yapıcı,
yaratıcı, seçkin bir ortağı yapmaktır.
II – Özel amaçlar:
Madde 3 – Türk eğitim ve
öğretim sistemi, bu genel amaçları gerçekleştirecek şekilde düzenlenir ve
çeşitli derece ve türdeki eğitim kurumlarının özel amaçları, genel amaçlara ve
aşağıda sıralanan temel ilkelere uygun olarak tespit edilir.
İKİNCİ BÖLÜM
Türk Milli Eğitiminin Temel İlkeleri
I – Genellik ve eşitlik: (1)
Madde 4 – Eğitim kurumları dil,
ırk, cinsiyet, engellilik ve din ayırımı gözetilmeksizin herkese açıktır.
Eğitimde hiçbir kişiye, aileye, zümreye veya sınıfa imtiyaz tanınamaz.
II – Ferdin ve toplumun ihtiyaçları:
Madde 5 – Milli eğitim hizmeti,
Türk vatandaşlarının istek ve kabiliyetleri ile Türk toplumunun ihtiyaçlarına
göre düzenlenir.
III – Yöneltme:
Madde 6 – Fertler, eğitimleri
süresince, ilgi, istidat ve kabiliyetleri ölçüsünde ve doğrultusunda çeşitli
programlara veya okullara yöneltilerek yetiştirilirler.
(Değişik: 16/8/1997 - 4306/3 md.)
Milli eğitim sistemi, her bakımdan, bu yöneltmeyi gerçekleştirecek biçimde
düzenlenir. Bu amaçla, ortaöğretim kurumlarına, eğitim programlarının
hedeflerine uygun düşecek şekilde hazırlık sınıfları konulabilir.
Yöneltmede ve başarının ölçülmesinde
rehberlik hizmetlerinden ve objektif ölçme ve değerlendirme metotlarından
yararlanılır.
IV – Eğitim hakkı:
Madde 7 – İlköğretim görmek her
Türk vatandaşının hakkıdır.
İlköğretim kurumlarından sonraki
eğitim kurumlarından vatandaşlar ilgi, istidat ve kabiliyetleri ölçüsünde
yararlanırlar.
V – Fırsat ve imkan eşitliği:
Madde 8 –
Eğitimde kadın, erkek herkese fırsat ve imkan
eşitliği sağlanır.
Maddi imkanlardan yoksun başarılı
öğrencilerin en yüksek eğitim kademelerine kadar öğrenim görmelerini sağlamak
amacıyle parasız yatılılık, burs, kredi ve başka yollarla gerekli yardımlar
yapılır.
Özel eğitime ve korunmaya muhtaç çocukları
yetiştirmek için özel tedbirler alınır.
VI – Süreklilik:
Madde 9 – Fertlerin genel ve
mesleki eğitimlerinin hayat boyunca devam etmesi
esastır.
Gençlerin eğitimi yanında, hayata ve
iş alanlarına olumlu bir şekilde uymalarına yardımcı olmak üzere, yetişkinlerin
sürekli eğitimini sağlamak için gerekli tedbirleri almak da bir eğitim
görevidir.
–––––––––––––
(1) 6/2/2014 tarihli ve 6518 sayılı Kanunun
11 inci maddesiyle, bu maddede yer alan “cinsiyet” ibaresinden sonra gelmek
üzere “, engellilik” ibaresi eklenmiştir.
VII – Atatürk İnkılap ve İlkeleri ve
Atatürk Milliyetçiliği:
Madde 10 – (Değişik: 16/6/1983 -
2842/2 md.)
Eğitim sistemimizin her derece ve türü
ile ilgili ders programlarının hazırlanıp uygulanmasında ve her türlü eğitim
faaliyetlerinde Atatürk inkılap ve ilkeleri ve Anayasada ifadesini bulmuş olan
Atatürk milliyetçiliği temel olarak alınır. Milli ahlak ve milli kültürün
bozulup yozlaşmadan kendimize has şekli ile evrensel kültür içinde korunup
geliştirilmesine ve öğretilmesine önem verilir.
Milli birlik ve bütünlüğün temel
unsurlarından biri olarak Türk dilinin, eğitimin her kademesinde, özellikleri
bozulmadan ve aşırılığa kaçılmadan öğretilmesine önem verilir; çağdaş eğitim ve
bilim dili halinde zenginleşmesine çalışılır ve bu maksatla Atatürk Kültür, Dil
ve Tarih Yüksek Kurumu ile işbirliği yapılarak Mili Eğitim Bakanlığınca gereken
tedbirler alınır.
VIII – Demokrasi eğitimi:
Madde 11 – (Değişik: 16/6/1983 -
2842/3 md.)
Güçlü ve istikrarlı, hür ve demokratik
bir toplum düzeninin gerçekleşmesi ve devamı için yurttaşların sahip olmaları
gereken demokrasi bilincinin, yurt yönetimine ait bilgi, anlayış ve
davranışlarla sorumluluk duygusunun ve manevi değerlere saygının, her türlü
eğitim çalışmalarında öğrencilere kazandırılıp geliştirilmesine çalışılır;
ancak, eğitim kurumlarında Anayasada ifadesini bulan Atatürk milliyetçiliğine
aykırı siyasi ve ideolojik telkinler yapılmasına ve bu nitelikteki günlük siyasi
olay ve tartışmalara karışılmasına hiçbir şekilde meydan verilmez.
IX – Laiklik :
Madde 12 – (Değişik: 16/6/1983 -
2842/4 md.)
Türk milli eğitiminde laiklik esastır.
Din kültürü ve ahlak öğretimi ilköğretim okulları ile lise ve dengi okullarda
okutulan zorunlu dersler arasında yer alır.
X – Bilimsellik:
Madde 13 – Her derece ve
türdeki ders programları ve eğitim metotlarıyle ders araç ve gereçleri, bilimsel
ve teknolojik esaslara ve yeniliklere, çevre ve ülke ihtiyaçlarına göre sürekli
olarak geliştirilir.
Eğitimde verimliliğin artırılması ve
sürekli olarak gelişme ve yenileşmenin sağlanması bilimsel araştırma ve
değerlendirmelere dayalı olarak yapılır.
Bilgi ve teknoloji üretmek ve
kültürümüzü geliştirmekle görevli eğitim kurumları gereğince donatılıp
güçlendirilir; bu yöndeki çalışmalar maddi ve manevi bakımından teşvik edilir ve
desteklenir.
XI – Planlılık :
Madde 14 – Milli eğitimin
gelişmesi iktisadi, sosyal ve kültürel kalkınma hedeflerine uygun olarak eğitim
- insangücü - istihdam ilişkileri dikkate alınmak suretiyle, sanayileşme ve
tarımda modernleşmede gerekli teknolojik gelişmeyi sağlayacak mesleki ve teknik
eğitime ağırlık verecek biçimde planlanır ve gerçekleştirilir.
Mesleklerin kademeleri ve her
kademenin unvan, yetki ve sorumlulukları kanunla tespit edilir ve her derece ve
türdeki örgün ve yaygın mesleki eğitim kurumlarının kuruluş ve programları bu
kademelere uygun olarak düzenlenir.
Eğitim kurumlarının yer, personel,
bina, tesis ve ekleri, donatım, araç, gereç ve kapasiteleri ile ilgili
standartlar önceden tespit edilir ve kurumların bu standartlara göre optimal
büyüklükte kurulması ve verimli olarak işletilmesi sağlanır.
XII – Karma eğitim:
Madde 15 –
Okullarda kız ve erkek karma eğitim yapılması
esastır. Ancak eğitimin türüne, imkan ve zorunluluklara göre bazı okullar
yalnızca kız veya yalnızca erkek öğrencilere ayrılabilir.
XIII – Eğitim kampüsleri ve okul ile
ailenin işbirliği: (1)
Madde 16 – (Değişik:
25/6/2009-5917/17 md.)
Aynı alan içinde birden fazla örgün
ve/veya yaygın eğitim kurumunun bir arada bulunması halinde eğitim kampüsü
kurulabilir ve bunların ortak ihtiyaçlarını karşılamak üzere eğitim kampüsü
yönetimi oluşturulabilir. Eğitim kampüsü bünyesindeki ortak açık alan, kantin,
salon ve benzeri yerlerin işlettirilmesi veya işletilmesi kampüs yönetimince
yerine getirilir. Bu şekilde elde edilen gelirler, kampüsün ortak giderlerinde
kullanılır. Eğitim kampüslerinin kuruluşu, yönetiminin oluşumu, gelirlerinin
harcanması ve denetlenmesi ile bu fıkrada belirtilen diğer hususlar Maliye
Bakanlığı ve Milli Eğitim Bakanlığınca müştereken hazırlanan yönetmelikle
düzenlenir.
Eğitim kurumlarının amaçlarının
gerçekleştirilmesine katkıda bulunmak için okul ile aile arasında işbirliği
sağlanır. Bu amaçla okullarda okul-aile birlikleri kurulur. Okul-aile
birlikleri, okulların eğitim ve öğretim hizmetlerine etkinlik ve verimlilik
kazandırmak, okulların ve maddi imkânlardan yoksun öğrencilerin zorunlu
ihtiyaçlarını karşılamak üzere; aynî ve nakdî bağışları kabul edebilir, maddi
katkı sağlamak amacıyla sosyal ve kültürel etkinlikler ve kampanyalar
düzenleyebilir, okulların bünyesinde bulunan açık alan, kantin, salon ve benzeri
yerleri işlettirebilir veya işletebilirler. Öğrenci velileri hiçbir surette
bağış yapmaya zorlanamaz. Okul-aile birliklerinin kuruluş ve işleyişi, birlik
organlarının oluşturulması ve seçim şekilleri, sosyal ve kültürel etkinliklerden
sağlanan maddi katkılar, bağışların kabulü, harcanması ve denetlenmesi ile açık
alan, kantin, salon ve benzeri yerlerin işlettirilmesi veya işletilmesinden
sağlanan gelirlerin dağıtım yerleri ve oranları, harcanması ve denetlenmesine
dair usul ve esaslar, Maliye Bakanlığı ve Milli Eğitim Bakanlığınca müştereken
hazırlanan yönetmelikle düzenlenir.
Milli Eğitim Bakanlığınca belirlenecek
usul ve esaslar çerçevesinde, gerekli görülen hallerde il milli eğitim
müdürlükleri; il sınırları içerisinde bulunan bir veya birden fazla eğitim
kampüsü yönetiminin veya okul-aile birliğinin işlettirebileceği veya
işletebileceği yerlere ilişkin ihaleleri bunlar adına yapmaya yetkilidir.
Eğitim kampüsleri ve okul-aile
birliklerinin gelirleri, genel bütçe gelirleri ile ilişkilendirilmeksizin eğitim
kampüsü yönetimi ve okul-aile birliği adına bankalarda açılan özel hesaplarda
tutulur.
Eğitim kampüsü yönetimleri ve
okul-aile birlikleri, bu madde kapsamında yapacakları işlemler ve düzenlenen
kâğıtlar yönünden damga vergisi ve harçlardan muaf; bunlara ve bunlar tarafından
yapılan bağış ve yardımlar ise veraset ve intikal vergisinden müstesnadır.
XIV – Her yerde eğitim:
Madde 17 – Milli eğitimin
amaçları yalnız resmi ve özel eğitim kurumlarında değil, aynı zamanda evde,
çevrede, işyerlerinde, her yerde ve her fırsatta gerçekleştirilmeye çalışılır.
Resmi, özel ve gönüllü her kuruluşun
eğitimle ilgili faaliyetleri, Milli Eğitim amaçlarına uygunluğu bakımından Millİ
Eğitim Bakanlığının denetimine tabidir.
–––––––––––––––––
(1) Bu madde başlığı “Okul ile ailenin
işbirliği” iken, 25/6/2009 tarihli ve 5917 sayılı Kanunun 17 nci maddesiyle
metne işlendiği şekilde değiştirilmiştir.
İKİNCİ KISIM
Türk Milli Eğitim Sisteminin Genel Yapısı
BİRİNCİ BÖLÜM
Genel Hükümler
I – Örgün ve yaygın eğitim:
Madde 18 – Türk milli eğitim
sistemi, örgün eğitim ve yaygın eğitim olmak üzere, iki anabölümden kurulur.
Örgün eğitim, okul öncesi eğitimi,
ilköğretim, ortaöğretim ve yükseköğretim kurumlarını kapsar.
Yaygın eğitim, örgün eğitim yanında
veya dışında düzenlenen eğitim faaliyetlerinin tümünü kapsar.
İKİNCİ BÖLÜM
Örgün Eğitim
A) Okul öncesi eğitimi:
I – Kapsam:
Madde 19 – Okul öncesi eğitimi,
mecburi ilköğrenim çağına gelmemiş çocukların eğitimini kapsar.
Bu eğitim isteğe bağlıdır.
II – Amaç ve görevler:
Madde 20 – Okul öncesi
eğitiminin amaç ve görevleri, milli eğitimin genel amaçlarına ve temel
ilkelerine uygun olarak,
1. Çocukların beden, zihin ve duygu
gelişmesini ve iyi alışkanlıklar kazanmasını sağlamak;
2. Onları ilk öğretime hazırlamak;
3. Şartları elverişsiz çevrelerden ve
ailelerden gelen çocuklar için ortak bir yetişme ortamı yaratmak;
4. Çocukların Türkçeyi doğru ve güzel
konuşmalarını sağlamaktır.
III – Kuruluş :
Madde 21 – (Değişik: 16/6/1983 -
2842/6 md.)
Okul öncesi eğitim kurumları, bağımsız
anaokulları olarak kurulabileceği gibi, gerekli görülen yerlerde ilköğretim
okuluna bağlı anasınıfları halinde veya ilgili diğer öğretim kurumlarına bağlı
uygulama sınıfları olarak da açılabilir.
Okul öncesi eğitim kurumlarının
nerelerde ve hangi önceliklere göre açılacağı, Milli Eğitim Bakanlığınca
hazırlanacak bir yönetmelikle düzenlenir.
(Mülga: 15/5/2008-5763/37 md.)
B) İlköğretim:
I – Kapsam:
Madde 22 – (Değişik: 30/3/2012 -
6287/7 md.)
Mecburi ilköğretim çağı 6-13 yaş
grubundaki çocukları kapsar. Bu çağ çocuğun 5 yaşını bitirdiği yılın eylül ayı
sonunda başlar, 13 yaşını bitirip 14 yaşına girdiği yılın öğretim yılı sonunda
biter.
II – Amaç ve görevler:
Madde 23 – İlköğretimin amaç ve
görevleri, milli eğitimin genel amaçlarına ve temel ilkelerine uygun olarak,
1. Her Türk çocuğuna iyi bir vatandaş
olmak için gerekli temel bilgi, beceri, davranış ve alışkanlıkları kazandırmak;
onu milli ahlak anlayışına uygun olarak yetiştirmek;
2. Her Türk çocuğunu ilgi, istidat ve
kabiliyetleri yönünden yetiştirerek hayata ve üst öğrenime hazırlamaktır.
3. (Ek: 16/8/1997 - 4306/4 md.)
İlköğretimin son ders yılının ikinci yarısında öğrencilere, ortaöğretimde devam
edilebilecek okul ve programların hangi mesleklerin yolunu açabileceği ve bu
mesleklerin kendilerine sağlayacağı yaşam standardı konusunda tanıtıcı bilgiler
vermek üzere rehberlik servislerince gerekli çalışmalar yapılır.
III – Kuruluş:
a) İlköğretim kurumları:
Madde 24 – (Değişik: 30/3/2012 -
6287/8 md.)
İlköğretim kurumlarının ilkokul ve
ortaokul olarak bağımsız okullar hâlinde kurulması esastır. Ancak imkân ve
şartlara göre ortaokullar, ilkokullarla veya liselerle birlikte de
kurulabilir. b) Kuruluş şekilleri:
Madde 25 – (Değişik: 16/6/1983 -
2842/9 md.)
(Mülga birinci fıkra: 16/8/1997 -
4306/9 md.; Yeniden düzenleme: 30/3/2012-6287/9 md.) İlköğretim kurumları;
dört yıl süreli ve zorunlu ilkokullar ile dört yıl süreli, zorunlu ve farklı
programlar arasında tercihe imkân veren ortaokullar ile imam-hatip
ortaokullarından oluşur. Ortaokullar ile imam-hatip ortaokullarında lise
eğitimini destekleyecek şekilde öğrencilerin yetenek, gelişim ve tercihlerine
göre seçimlik dersler oluşturulur. Ortaokul ve liselerde, Kur’an-ı Kerim ve Hz.
Peygamberimizin hayatı, isteğe bağlı seçmeli ders olarak okutulur. Bu okullarda
okutulacak diğer seçmeli dersler ile imam-hatip ortaokulları ve diğer
ortaokullar için oluşturulacak program seçenekleri Bakanlıkça belirlenir.
Nüfusun az ve dağınık olduğu yerlerde,
köyler gruplaştırılarak, merkezi durumda olan köylerde ilköğretim bölge okulları
ve bunlara bağlı pansiyonlar, gruplaştırmanın mümkün olmadığı yerlerde yatılı
ilköğretim bölge okulları kurulur.
C) Orta öğretim:
I – Kapsam:
Madde 26 – (Değişik:
2/12/2016-6764/23 md.)
Ortaöğretim;
ilköğretime dayalı dört yıllık zorunlu örgün veya yaygın öğrenim veren genel,
mesleki ve teknik öğretim kurumları ile mesleki eğitim merkezlerinin tümünü
kapsar. Bu okul ve kurumları bitirenlere, bitirdikleri programın özelliğine göre
diploma verilir. Ancak mesleki eğitim merkezi öğrencilerinin diploma
alabilmeleri için Millî Eğitim Bakanlığınca belirlenen fark derslerini
tamamlaması zorunludur.
II – Ortaöğretimden yararlanma hakkı:
Madde 27 – İlköğretimini
tamamlayan ve ortaöğretime girmeye hak kazanmış olan her öğrenci, ortaöğretime
devam etmek ve ortaöğretim imkanlarından ilgi, istidat ve kabiliyetleri
ölçüsünde yararlanmak hakkına sahiptir.
III – Amaç ve görevler:
Madde 28 – Ortaöğretimin amaç
ve görevleri, Milli Eğitimin genel amaçlarına ve temel ilkelerine uygun olarak,
1. Bütün öğrencilere ortaöğretim
seviyesinde asgari ortak bir genel kültür vermek suretiyle onlara kişi ve toplum
sorunlarını tanımak, çözüm yolları aramak ve yurdun iktisadi sosyal ve kültürel
kalkınmasına katkıda bulunmak bilincini ve gücünü kazandırmak,
2. Öğrencileri, çeşitli program ve
okullarla ilgi, istidat ve kabiliyetleri ölçüsünde ve doğrultusunda yüksek
öğretime veya hem mesleğe hem de yüksek öğretime veya hayata ve iş alanlarına
hazırlamaktır.
Bu görevler yerine getirilirken
öğrencilerin istekleri ve kabiliyetleri ile toplum ihtiyaçları arasında denge
sağlanır.
IV – Kuruluş:
Madde 29 – (Değişik birinci fıkra:
2/12/2016-6764/24 md.)
Ortaöğretim, çeşitli
programlar uygulayan liseler ile mesleki eğitim merkezlerinden meydana gelir.
Belli bir programa ağırlık veren
okullara lise, teknik lise ve tarım meslek lisesi gibi eğitim dallarını
belirleyen adlar verilir.
Nüfusu az ve dağınık olan ve Milli
Eğitim Bakanlığınca gerekli görülen yerlerde, ortaöğretimin, genel, mesleki ve
teknik öğretim programlarını bir yönetim altında uygulayan çok programlı liseler
kurulabilir.
Ortaöğretim kurumlarının öğrenim
süresi, uygulanan programın özelliğine göre, Milli Eğitim Bakanlığınca tespit
edilir.
V – Ortaöğretimde yöneltme:
Madde 30 – Yöneltme
ilköğretimde başlar; yanılmaları önlemek ve muhtemel gelişmelere göre yeniden
yöneltmeyi sağlamak için ortaöğretimde de devam eder.
Yöneltme esasları ve çeşitli
programlar veya ortaöğretim okulları arasında yapılacak yatay ve dikey geçiş
şartları, Milli Eğitim Bakanlığınca düzenlenir.
VI – Yükseköğretime geçiş:
Madde 31 – (Değişik: 16/6/1983 -
2842/10 md.)
Lise veya dengi okulları bitirenler,
yükseköğretim kurumlarına girmek için aday olmaya hak kazanır.
Hangi yükseköğretim kurumlarına, hangi
programları bitirenlerin nasıl girecekleri, giriş şartları Milli Eğitim
Bakanlığı ile işbirliği yapılarak Yükseköğretim Kurulu tarafından tespit edilir.
VII – İmam-hatip liseleri:
Madde 32 – İmam - hatip
liseleri, imamlık, hatiplik ve Kur'an kursu öğreticiliği gibi dini hizmetlerin
yerine getirilmesi ile görevli elemanları yetiştirmek üzere, Milli Eğitim
Bakanlığınca açılan ortaöğretim sistemi içinde, hem mesleğe hem yüksek öğrenime
hazırlayıcı programlar uygulayan öğretim kurumlarıdır.
VIII – Güzel sanatlar eğitimi:
Madde 33 – Güzel sanatlar
alanlarında özel istidat ve kabiliyetleri beliren çocukları küçük yaşlardan
itibaren yetiştirmek üzere ilköğretim ve orta öğretim seviyesinde ayrı okullar
açılabilir veya ayrı yetiştirme tedbirleri alınabilir. Özellikleri dolayısiyle
bunların kuruluş, işleyiş ve yetiştirme ile ilgili esasları ayrı bir
yönetmelikle düzenlenir.
D) Yükseköğretim:
I – Kapsam:
Madde 34 – Yüksek öğretim, orta
öğretime dayalı en az iki yıllık yüksek öğrenim veren eğitim kurumlarının tümünü
kapsar.
II – Amaç ve görevler:
Madde 35 – Yüksek ögretimin
amaç ve görevleri, milli eğitimin genel amaçlarına ve temel ilkelerine uygun
olarak,
1. Öğrencileri ilgi, istidat ve
kabiliyetleri ölçüsünde ve doğrultusunda yurdumuzun bilim politikasına ve
toplumun yüksek seviyede ve çeşitli kademelerdeki insan gücü ihtiyaçlarına göre
yetiştirmek;
2. Çeşitli kademelerde bilimsel
öğretim yapmak;
3. Yurdumuzu ilgilendirenler başta
olmak üzere, bütün bilimsel, teknik ve kültürel sorunları çözmek için bilimleri
genişletip derinleştirecek inceleme ve araştırmalarda bulunmak;
4. Yurdumuzun türlü yönde ilerleme ve
gelişmesini ilgilendiren bütün sorunları, Hükümet ve kurumlarla da elbirliği
etmek suretiyle öğretim ve araştırma konusu yaparak sonuçlarını toplumun
yararlanmasına sunmak ve Hükümetçe istenecek inceleme ve araştırmaları
sonuçlandırarak düşüncelerini bildirmek;
5. Araştırma ve incelemelerinin
sonuçlarını gösteren, bilim ve tekniğin ilerlemesini sağlayan her türlü
yayınları yapmak;
6. Türk toplumunun genel seviyesini
yükseltici ve kamu oyunu aydınlatıcı bilim verilerini sözle, yazı ile halka
yaymak ve yaygın eğitim hizmetlerinde bulunmaktır.
III – Kuruluş:
a) Yükseköğretim kurumları:
Madde 36 – (Değişik: 16/6/1983 -
2842/11 md.)
Yükseköğretim kurumları şunlardır:
1. Üniversiteler,
2. Fakülteler,
3. Enstitüler,
4. Yüksekokullar,
5. Konservatuvarlar,
6. Meslek yüksekokulları
7. Uygulama ve araştırma merkezleri,
Yükseköğretim kurumlarının amaçları,
açılış, kuruluş ve işleyişleri ile öğretim elemanlarına ilişkin esaslar ve
yükseköğretim kurumları ile ilgili diğer hususlar, özel kanunlarında belirlenir.
b) Yükseköğretimin düzenlenmesi:
Madde 37 – Yüksek öğretim,
milli eğitim sistemi çerçevesinde, öğrencileri lisans öncesi, lisans ve lisans
üstü seviyelerinde yetiştiren bir bütünlük içinde düzenlenir.
Bu bütünlük içinde çeşitli görevleri
yerine getiren ve farklı seviyelerde öğretim yapan kuruluşlar bulunur.
Farklı seviyeler ve kuruluşlar
arasında öğrencilere kabiliyetlerine göre, yatay ve dikey geçiş yolları açık
tutulur.
IV – Yükseköğretimin paralı oluşu:
Madde 38 – Yüksek öğretim
paralıdır. Başarılı olan fakat maddi imkanları elverişli olmayan öğrencilerin
kayıt ücreti, imtihan harcı gibi her türlü öğrenim giderleri burs, kredi
yatılılık ve benzeri yollarla sağlanır.
Öğrenim harç ve ücretlerinin tutarları
ve bunların ödenme tarzları ile burs ve kredilerin tutarları ve bunların veriliş
esasları, Maliye Bakanlığı ile birlikle hazırlanacak yönetmelikle tespit edilir.
(1)
Bazı alanlar için mecburi hizmet
karşılığı öğrenci yetiştirilmesi hakkındaki hükümler saklıdır.
V – Yükseköğretim planlaması:
Madde 39 – Yüksek öğretimde,
öğretim elemanlarından, tesislerden ve öğrencinin zamanından en verimli bir
şekilde yararlanmayı mümkün kılacak ve çeşitli bölgelerdeki yüksek öğretim
kurumlarının dengeli bir şekilde gelişmesini sağlayacak tedbirler alınır; yüksek
öğretimin bütününü kapsayan ve orta öğretimle ilgisini sağlayan bir planlama
düzeni kurulur.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Yaygın Eğitim
I – Kapsam, amaç ve görevler:
Madde 40 – Yaygın eğitimin özel
amacı, milli eğitimin genel amaçlarına ve temel ilkelerine uygun olarak, örgün
eğitim sistemine hiç girmemiş yahut, herhangi bir kademesinde bulunan veya bu
kademeden çıkmış vatandaşlara, örgün eğitimin yanında veya dışında,
1. Okuma - yazma öğretmek, eksik
eğitimlerini tamamlamaları için sürekli eğitim imkanları hazırlamak,
2. Çağımızın bilimsel, teknolojik,
iktisadi, sosyal ve kültürel gelişmelerine uymalarını sağlayıcı eğitim imkanları
hazırlamak,
3. Milli kültür değerlerimizi
koruyucu, geliştirici, tanıtıcı, benimsetici nitelikte eğitim yapmak,
4. Toplu yaşama, dayanışma,
yardımlaşma, birlikte çalışma ve örgütlenme anlayış ve alışkanlıkları
kazandırmak,
5. İktisadi gücün arttırılması için
gerekli beslenme ve sağlıklı yaşama şekil ve usullerini benimsetmek,
6. Boş zamanları iyi bir şekilde
değerlendirme ve kullanma alışkanlıkları kazandırmak,
7. Kısa süreli ve kademeli eğitim
uygulayarak ekonomimizin gelişmesi doğrultusunda ve istihdam politikasına uygun
meslekleri edinmelerini sağlayıcı imkanlar hazırlamak,
8. Çeşitli mesleklerde çalışmakta
olanların hizmet içinde ve mesleklerinde gelişmeleri için gerekli bilgi ve
becerileri kazandırmaktır.
II – Kuruluş:
Madde 41 – Yaygın eğitim, örgün
eğitim ile birbirini tamamlayacak, gereğinde aynı vasıfları kazandırabilecek ve
birbirinin her türlü imkanlarından yararlanacak biçimde bir bütünlük içinde
düzenlenir.
Yaygın eğitim, genel ve mesleki -
teknik olmak üzere iki temel bölümden meydana gelir. Bu bölümler birbirini
destekleyici biçimde hazırlanır.
——————————
(1) Bu fıkradaki öğrenim harç ve ücretlerine
ilişkin düzenlemenin yönetmelikle yapılmasını öngören kural Anayasa Mahkemesinin
26/3/1974 tarih ve E.1973/32, K. 1974/11 sayılı Kararı ile iptal edilmiştir.
III – Koordinasyon:
Madde 42 – Genel, mesleki ve
teknik yaygın eğitim alanında görev alan resmi, özel ve gönüllü kuruluşların
çalışmaları arasındaki koordinasyon Milli Eğitim Bakanlığınca sağlanır.
Genel yaygın eğitim programlarının
düzenleniş şekli yönetmelikle tespit edilir.
Mesleki ve teknik yaygın eğitim
faaliyetlerini yürüten Bakanlıklar ile özerk eğitim kurumları ve resmi ve özel
işletmeler arasında Milli Eğitim Bakanlığınca sağlanacak koordinasyon ve
işbirliğinin esasları kanunla düzenlenir.
ÜÇÜNCÜ KISIM
Öğretmenlik Mesleği
1 – Öğretmenlik : (1)
Madde 43 – Öğretmenlik,
Devletin eğitim, öğretim ve bununla ilgili yönetim görevlerini üzerine alan özel
bir ihtisas mesleğidir. Öğretmenler bu görevlerini Türk Milli Eğitiminin
amaçlarına ve temel ilkelerine uygun olarak ifa etmekle yükümlüdürler.
Öğretmenlik mesleğine hazırlık genel
kültür, özel alan eğitimi ve pedagojik formasyon ile sağlanır.
Yukarıda belirtilen nitelikleri
kazanabilmeleri için, hangi öğretim kademesinde olursa olsun, öğretmen
adaylarının yüksek öğrenim görmelerinin sağlanması esastır. Bu öğrenim lisans
öncesi, lisans ve lisans üstü seviyelerde yatay ve dikey geçişlere de imkan
verecek biçimde düzenlenir.
(Ek fıkra: 30/6/2004-5204/1 md.)
Öğretmenlik mesleği; adaylık döneminden sonra öğretmen, uzman öğretmen ve
başöğretmen olmak üzere üç kariyer basamağına ayrılır. (Mülga ikinci cümle:
1/3/2014-6528/5 md.)
(Ek fıkra: 1/3/2014-6528/5 md.)
Aday öğretmenliğe atanabilmek için; 14/7/1965
tarihli ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 48 inci maddesinde sayılan
şartlara ek olarak, yönetmelikle belirlenen yükseköğretim kurumlarından mezun
olma ve Bakanlıkça ve/veya Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi tarafından
yapılacak sınavlarda başarılı olma şartları aranır.(1)
(Ek fıkra: 1/3/2014-6528/5 md.)
Aday öğretmenler, en az bir yıl fiilen çalışmak
ve performans değerlendirmesine göre başarılı olmak şartlarını sağlamak
kaydıyla, yapılacak yazılı veya yazılı ve sözlü sınava girmeye hak kazanırlar.
Uygulanacak olan sözlü sınavda aday öğretmenler;
a) Bir konuyu kavrayıp özetleme, ifade
kabiliyeti ve muhakeme gücü,
b) İletişim becerileri, öz güveni ve ikna
kabiliyeti,
c) Bilimsel ve teknolojik gelişmelere açıklığı,
d) Topluluk önünde temsil yeteneği ve
eğitimcilik nitelikleri,
yönlerinden Bakanlıkça oluşturulacak komisyon
tarafından değerlendirilir.(1)(2)
––––––––––––
(1) 10/9/2014 tarihli ve 6552 sayılı Kanunun
95 inci maddesiyle, bu maddenin beşinci fıkrasında yer alan “Bakanlıkça ve
Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi” ibaresi “Bakanlıkça ve/veya Ölçme, Seçme ve
Yerleştirme Merkezi”, altıncı fıkrasında yer alan “yazılı ve sözlü sınava”
ibaresi “yazılı ve/veya sözlü sınava” şeklinde değiştirilmiştir.
(2) 19/11/2014 tarihli ve 6569 sayılı Kanunun
24 üncü maddesiyle, bu fıkrada yer alan “yazılı ve/veya sözlü sınava” ibaresi
“yazılı veya yazılı ve sözlü sınava” şeklinde değiştirilmiştir.
(Ek fıkra: 1/3/2014-6528/5 md.)
Sınavda başarılı olanlar öğretmen olarak atanır.
Sınavda başarılı olamayan aday öğretmenler il içinde veya dışında başka bir
okulda görevlendirilerek bir yılın sonunda altıncı fıkrada belirtilen
değerlendirmeye tekrar tabi tutulurlar.
(Ek fıkra: 1/3/2014-6528/5 md.)
Aday öğretmenlik süresi sonunda sınava girmeye
hak kazanamayanlar ile üst üste iki defa sınavda başarılı olamayanlar aday
öğretmen unvanını kaybeder ve memuriyetle ilişiği kesilir.
(Ek fıkra: 1/3/2014-6528/5 md.)
Ancak aday öğretmenliğe başlamadan önce
14/7/1965 tarihli ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa göre aday memurluğu
kaldırılarak asli memurluğa atanmış olanlar hakkında sekizinci fıkra hükümleri
uygulanmaz. Bu kişiler Bakanlıkta kazanılmış hak aylık derecelerine uygun memur
kadrolarına atanırlar.
(Ek fıkra: 1/3/2014-6528/5 md.)
Sınav komisyonu üyeleri; Bakanlık personeli,
diğer kamu kurum ve kuruluşlarında çalışan personel ile öğretim elemanları
arasından seçilir. Bakanlık gerekli gördüğünde illerde veya merkezde birden
fazla komisyon oluşturabilir. Performans değerlendirmesinde dikkate alınacak
meslekî ölçütler, sınav konuları, komisyon üyelerinin seçimi, görevleri, çalışma
usul ve esasları ile sınava ilişkin diğer hususlar yönetmelikle düzenlenir.
(Ek fıkra: 1/3/2014-6528/5 md.)
Bu maddenin uygulanmasına ilişkin olarak
14/7/1965 tarihli ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun aday memurluk ile
ilgili hükümleri aday öğretmenler hakkında uygulanmaz. (1)
(Ek fıkra: 30/6/2004-5204/1 md.)
Kariyer basamaklarında yükselmede kıdem, eğitim ((…) (2)
lisansüstü eğitim), etkinlikler (bilimsel, kültürel, sanatsal ve sportif
çalışmalar) ve sicil (iş başarımı) puanları ile sınav sonuçları esas alınır.
Değerlendirme 100 tam puan üzerinden yapılır. Değerlendirme puanının % 10'unu
kıdem, % 20'sini eğitim, % 10'unu etkinlikler, % 10'unu sicil (iş başarımı) ve %
50'sini de sınav puanı oluşturur. (2)
(Ek fıkra: 30/6/2004-5204/1 md.)
Kariyer basamaklarında yükselecekler
değerlendirme puanlarına göre başarı sıralamasına alınır. Değerlendirmeye
alınmak için sınav tam puanının en az % 60'ını almış olmak şartı aranır.
(Ek fıkra: 30/6/2004-5204/1 md.;
Mülga: 1/3/2014-6528/5 md.)
(Ek fıkra: 30/6/2004-5204/1 md.; Mülga:
1/3/2014-6528/5 md.)
(Ek fıkra: 30/6/2004-5204/1 md.; İptal:
Anayasa Mahkemesi’nin 21/5/2008 tarihli ve E.: 2004/83, K.: 2008/107 sayılı
Kararı ile.)
(Ek fıkra: 30/6/2004-5204/1 md.; İptal:
Anayasa Mahkemesi’nin 21/5/2008 tarihli ve E.: 2004/83, K.: 2008/107 sayılı
Kararı ile.)
(Ek fıkra: 10/9/2014-6552/95 md.)
Öğretmenlerin hizmet sürelerine ve/veya isteğe
bağlı il içi veya il dışı yer değiştirmelerine ilişkin usul ve esaslar
yönetmelikle belirlenir.
––––––––––––
(1) 19/11/2014 tarihli ve 6569
sayılı Kanunun 24 üncü maddesiyle, bu fıkrada yer alan
“saklıdır” ibaresi “aday öğretmenler hakkında
uygulanmaz” şeklinde
değiştirilmiştir.
(2) Anayasa Mahkemesi’nin 21/5/2008 tarihli
ve E.: 2004/83, K.: 2008/107 sayılı Kararı ile; bu maddeye 30/6/2004 tarihli ve
5204 sayılı Kanunun 1 inci maddesiyle eklenen bu fıkrada yer alan “ … hizmet içi
eğitim, …” ibaresi iptal edilmiş olup, İptal Kararının Resmi Gazete’de yayım
tarihi olan 18/3/2009 tarihinden başlayarak bir yıl sonra yürürlüğe gireceği
hüküm altına alınmıştır.
II – Milli Eğitim Bakanlığına bağlı
"Eğitim Yüksekokulu " açma yetkisi:
Madde 44 – (Değişik: 16/6/1983 -
2842/12 md.)
Öğretmenlik formasyonu veren ve
öğretmen yetiştiren Milli Eğitim Bakanlığına bağlı eğitim yüksekokulları,
Yükseköğretim Kurulunun görüşü alınarak, Bakanlar Kurulu kararı ile
kurulabilirler.
III – Öğretmenlerin nitelikleri ve
seçimi:
Madde 45 – Öğretmen adaylarında
genel kültür, özel alan eğitimi ve pedagöjik formasyon bakımından aranacak
nitelikler Milli Eğitim Bakanlığınca tespit olunur.
(Değişik: 16/6/1983 - 2842/13 md.)
Öğretmenler,öğretmen yetiştiren yükseköğretim kurumlarından ve bunlara
denkliği kabul edilen yurtdışı yükseköğretim kurumlarından mezun olanlar
arasından, Milli Eğitim Bakanlığınca seçilirler.
Yüksek öğrenimleri sırasında pedagojik
formasyon kazanmamış olanların ihtiyaç duyulan alanlarda, öğretmenliğe
atanmaları halinde bu gibilerin adaylık dönemi içinde yetişmeleri için Milli
Eğitim Bakanlığınca gerekli tedbirler alınır.
Hangi derece ve türdeki eğitim,
öğretim, teftiş ve yönetim görevlerine, hangi seviye ve alanda öğrenim görmüş
olanların ne gibi şartlarla seçilebilecekleri yönetmelikle düzenlenir.
IV – Öğretmenlerin bölge hizmeti:
Madde 46 – Öğretmenlikte yurdun
çeşitli bölgelerinde görev yapmak esastır.
Hizmet bölgeleri ve ihtiyaçlara göre
bu bölgelerarası yer değiştirme esasları yönetmelikle düzenlenir.
V – Uzman ve usta ögreticiler:
Madde 47 – (Değişik: 16/6/1983 -
2842/14 md.)
Örgün ve yaygın eğitim kurumlarında ve
hizmetiçi yetiştirme kurs,seminer ve konferanslarında uzman ve usta öğreticiler
de geçici veya sürekli olarak görevlendirilebilir.
Öğretim tür ve seviyelerine göre uzman
ve usta öğreticilerin seçimlerinde aranacak şartlar, görev ve yetkileri,
yönetmeliklerle tespit edilir.
VI – Öğretmenlerin hizmet içi
yetiştirilmesi:
Madde 48 – Öğretmenlerin daha
üst öğrenim görmelerini sağlamak üzere yaz ve akşam okulları açılır veya hizmet
içinde yetiştirilmeleri maksadıyle kurslar ve seminerler düzenlenir.
Yaz ve akşam okulları öğretmen
yetiştiren kurumlarca açılır; bunlara devam ederek yeterli krediyi dolduran
öğretmenlere o kurumun belge veya diploması verilir.
Milli Eğitim Bakanlığınca açılan kurs
ve seminerlere devam edenlerden başarı sağlayanlara belge verilir. Bu
belgelerin, öğretmenlerin atama, yükselme ve nakillerinde ne ölçüde ve nasıl
değerlendirileceği yönetmelikle düzenlenir.
VII – Yurt içi ve yurt dışı yetişme
imkanları:
Madde 49 – Yurt içinde ve
dışında daha üst öğrenim yapmak veya bilgi, görgü ve ihtisaslarını arttırmak
isteyen öğretmenlerin belli şartlarla, aylıklı veya aylıksız izinli sayılmaları
sağlanır; bu şartlar, milli eğitimin ihtiyaçları gözönünde tutularak,
hazırlanacak yönetmelikle belirtilir.
VIII – Öğretmen konutları:
Madde 50 – Milli Eğitim
Bakanlığınca gerekli görülen yerlerde, özellikle mahrumiyet bölgelerinde görevli
öğretmenlere konut sağlanır.
Konutlar okul binaları ile birlikte
planlanır ve yapılır.
Eski eğitim kurumlarının konut
ihtiyacı bir plana bağlanır ve bu konutların yapımı için, her yıl Milli Eğitim
Bakanlığı Bütçesine gerekli ödenek konur.
DÖRDÜNCÜ KISIM
Okul Binaları ve Tesisleri
Okul yapıları ve taşınmazları
(1)
Madde 51 – Her derece ve
türdeki eğitim kurumlarına ait bina ve tesisler çevrenin ihtiyaçlarına ve
uygulanacak programların özelliklerine göre Milli Eğitim Bakanlığınca planlanır
ve yaptırılır.
Bu maksatla her yıl Milli Eğitim
Bakanlığı bütçesine gerekli ödenek konur.
Arsa temini ile okul bina ve
tesislerin yapım ve donatımında, Devletin azami imkanlarının kullanılması
yanında vatandaşların her türlü yardımlarından da yararlanılır ve yardımlar
teşvik edilir ve değerlendirilir.
(Ek fıkra: 3/12/2003-5005/1 md.; Değişik
dördüncü fıkra: 24/7/2008-5793/3 md.)
Milli Eğitim Bakanlığına tahsisli Hazine
mülkiyetindeki taşınmazların Milli Eğitim Bakanlığı ile mutabık kalınarak
tahsislerini kaldırmaya ve 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununun
46 ncı maddesine bağlı olmaksızın satışına Maliye Bakanı yetkilidir. Ayrıca bu
taşınmazlardan Milli Eğitim Bakanlığınca uygun görülenler, Maliye Bakanlığı
tarafından, 24/11/1994 tarihli ve 4046 sayılı Özelleştirme Uygulamaları Hakkında
Kanun hükümleri çerçevesinde özelleştirilmek üzere Özelleştirme İdaresi
Başkanlığına bildirilir. Bunun üzerine söz konusu taşınmazlar Özelleştirme
Yüksek Kurulunca özelleştirme kapsam ve programına alınır. Özelleştirme
uygulamasına ilişkin iş ve işlemler 4046 sayılı Kanuna göre Özelleştirme İdaresi
Başkanlığınca yürütülür.
(Ek fıkra: 3/12/2003-5005/1 md.; Değişik
beşinci fıkra: 24/7/2008-5793/3 md.)
4046 sayılı Kanun hükümleri çerçevesinde taşınmazların özelleştirilmesi sonucu
elde edilecek gelirler, özelleştirme giderleri düşüldükten sonra Hazineye
aktarılır. Bu taşınmazların satışından elde edilen gelirleri, bir yandan genel
bütçenin (B) işaretli cetveline gelir, diğer yandan ihtiyaç duyulan yerlerde
okul yapımı ve onarımı amacıyla kullanılmak üzere Milli Eğitim Bakanlığı
bütçesine ödenek kaydetmeye Maliye Bakanı yetkilidir. Sermaye ödenekleri yılı
yatırım programıyla ilişkilendirilir.
BEŞİNCİ KISIM
Eğitim Araç ve Gereçleri
I – Kapsam:
Madde 52 – Eğitim araç ve
gereçleri, eğitim kurumlarında kullanılacak ders kitapları ile öğretmen ve
öğrencilere kaynak ve yardımcı olacak basılı eğitim malzemesini, milli eğitimin
genel amaçlarının gerçekleşmesine yararlı olacak diğer eserleri ve eğitim araç
ve gereçlerini kapsar.
––––––––––––––––––
(1) Bu madde başlığı”I-Okul yapıları:” iken,
3/12/2003 tarihli ve 5005 sayılı Kanunun 1 inci maddesiyle metne işlendiği
şekilde değiştirilmiştir.
II – Görev:
Madde 53 –
Milli Eğitim Bakanlığı, kendisine bağlı eğitim kurumlarının eğitim araç ve
gereçlerini, gelişen eğitim teknolojisine ve program ve metotlara uygun olarak
sağlamak, geliştirmek, yenileştirmek, standartlaştırmak, kullanılma süresini ve
telif haklarını ve ders kitabı fiyatlarını tespit etmek, paralı veya parasız
olarak ilgililerin yararlanmasına sunmakla görevlidir.
III –
Görevin yerine getirilmesi:
Madde 54 –
Milli Eğitim Bakanlığı eğitim araç ve gereçlerini,
1. Hazırlamak,
imal etmek ve satın almak;
2. Kişilere
veya kuracağı komisyonlara veya yarışmalar düzenleyerek hazırlatmak;
3. Özel
kesimce hazırlananlar veya imal edilenler arasından seçmek veya tavsiye etmek
suretiyle 53 üncü maddede belirtilen görevini yerine getirir.
IV –
Okullarda okutulacak kitapların tespiti ve ücret ödenmesi:
Madde 55 –
(Değişik: 3/12/2003 - 5005/2 md.)
(İptal
birinci fıkra: Anayasa Mahkemesi’nin 15/5/2008 tarihli, E.: 2004/1, K.:
2008/106 sayılı Kararı ile.)
Millî Eğitim
Bakanlığınca hazırlanacak veya hazırlatılacak kitaplar ile eğitim araç ve
gereçlerini hazırlama, inceleme ve redaksiyonunda görevlendirilenlere ücret
ödenir.
Ders
kitaplarına ilişkin yarışmalarda derece alanlara verilecek ödülün ödeme, usul ve
esasları ile miktarı yönetmelikle belirlenir.
Özel kesimce
hazırlanan ve okullarda ders kitabı olarak okutulmak üzere Millî Eğitim
Bakanlığına gönderilen eserler ücret karşılığı incelenir.
Ders
kitaplarının kabulü, uygunluk süresi, telif hakkı ve ücretlerle ilgili esaslar;
inceleme işlemleri ve alınacak inceleme ücreti miktarı; Millî Eğitim
Bakanlığınca incelettirilecek eserler için ödenecek ücret miktarı; ders
kitaplarının hazırlanması ve incelenmesinde aranacak kriterler ile ders kitabı
üreten yayın evlerinde aranacak kriterler; ders kitabı dışındaki diğer kitap ve
eğitim araçlarının kullanımı ve bunlardan hangileri için inceleme ücreti
alınacağı ve ödeneceği ile ilgili esas ve usuller Millî Eğitim Bakanlığınca
çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.
ALTINCI KISIM
Eğitim ve Öğretim Alanındaki Görev ve Sorumluluk
I –
Yürütme, gözetim ve denetim:
Madde 56 –
Eğitim ve öğretim hizmetinin, bu kanun hükümlerine göre Devlet adına
yürütülmesinden, gözetim ve denetiminden Milli Eğitim Bakanlığı sorumludur.
II –
Yasaklık:
Madde 57 –
Askeri maksatlarla açılacak okullar hariç, bu kanun hükümlerine aykırı hiç
bir eğitim faaliyetinde bulunulamaz.
III – Okul
açma yetkisi:
Madde 58 –
(Değişik: 16/6/1983 - 2842/16 md.)
Türkiye'de
ilköğretim okulu, lise veya dengi okullar, Milli Eğitim Bakanlığının izni
olmaksızın açılamaz.
Milli Eğitim
Bakanlığı veya diğer bir bakanlık tarafından açılmış veya açılacak okullar (…)
(1) ile özel okulların derecelerinin tayini, Milli Eğitim Bakanlığına
aittir. (1)
(Değişik
üçüncü fıkra: 25/7/2016-KHK-669/51 md.; Aynen kabul: 9/11/2016-6756/51 md.)
Askeri eğitim kurumlarının dereceleri ve müfredatı, Milli Savunma Bakanlığı ile
birlikte tespit edilir.
–––––––––––––––
(1) 25/7/2016 tarihli ve 669 sayılı KHK’nin
51 inci maddesiyle, bu fıkrada yer alan
"(Askeri liseler dahil)" ibaresi yürürlükten kaldırılmış olup, daha sonra bu
hüküm 9/11/2016 tarihli ve 6756 sayılı Kanunun 51 inci maddesiyle aynen kabul
edilerek kanunlaşmıştır.
Diğer bakanlıklara bağlı lise ve dengi
okulların program ve yönetmelikleri, ilgili bakanlıkla Milli Eğitim Bakanlığı
tarafından birlikte yapılır ve Milli Eğitim Bakanlığınca onanır.
Diğer bakanlıklara bağlı okullar,
Milli Eğitim Bakanlığının gözetim ve denetimine tabidir. Gözetim ve denetim
sonunda uygun eğitim ortamı ve niteliği taşımayan kurumların denkliği usulüne
uygun şekilde Milli Eğitim Bakanlığınca iptal edilir. Buna ait esaslar Bakanlar
Kurulunca çıkarılan bir yönetmelikle düzenlenir.
IV – Yurt dışı eğitim:
Madde 59 – Türk vatandaşlarının
yurt dışında eğitim, öğrenim ve ihtisas görmeleri ile ilgili Devlet
hizmetlerinin düzenlenmesinden (askeri öğrenciler hariç), Milli Eğitim Bakanlığı
sorumludur.
YEDİNCİ KISIM
Son Hükümler
I – Kenar başlıkları:
Madde 60 – Bu kanunun madde
kenar başlıkları, sadece ilgili oldukları maddelerin konusunu ve maddeler
arasındaki sıralama ve bağlantıyı göstermekte olup kanun metnine dahil değildir.
II – Kaldırılan hükümler:
Madde 61 – 1340 tarih ve 439
sayılı Orta Tedrisat Muallimleri Kanununun 3 üncü maddesi, 22/3/1926 tarih ve
789 sayılı Maarif Teşkilatına dair Kanunun 3 ve 4 üncü maddeleri, 6/6/1949 tarih
ve 5429 sayılı Milli Eğitim Bakanlığına bağlı okullarda okutturulacak ders
kitaplarının seçilmesi, basılması ve dağıtılması hakkında Kanun, 5/1/1961 tarih
ve 222 sayılı İlköğretim ve Eğitim Kanununun 69 uncu maddesi ve diğer kanunların
bu kanuna aykırı hükümleri, bu kanunun yayımı tarihinde, yürürlükten kalkar.
III – Yönetmelikler:
Madde 62 – Bu kanunda sözü
geçen yönetmelikler, Kanunda belirtilen genel amaç ve temel ilkelere uygun
olarak Milli Eğitim Bakanlığınca, kanunun yürürlüğe girmesinden itibaren en geç
bir yıl içinde çıkarılır.
Ek Madde 1 – (Ek: 16/6/1983 -
2842/17 md.)
14/6/1973 tarihli ve 1739 sayılı Milli
Eğitim Temel Kanununda geçen "temel eğitim" terimi "ilköğretim" olarak
değiştirilmiştir.
Geçici Madde 1 – Bu kanunun
yürürlüğe girdiği tarihte, yüksek öğrenim kurumlarında öğrenci bulunanlar
hakkında 38 inci madde hükmü uygulanmaz.
Geçici Madde 2 – (Ek: 16/6/1983 -
2842/18 md.; Mülga: 16/8/1997 - 4306/9 md.)
Geçici Madde 3 – (Ek: 30/3/2012 -
6287/11 md.)
Zorunlu ortaöğretim 2012-2013 eğitim-öğretim
yılından itibaren uygulanmaya başlanır. Bakanlar Kurulu uygulamayı bir
eğitim-öğretim yılı ertelemeye yetkilidir.
Geçici Madde 4 – (Ek: 1/3/2014-6528/6 md.)
Bu maddenin yayımı tarihinden önce, uzman
öğretmenlik ve başöğretmenlik unvanlarını mahkeme kararıyla elde edenlerin,
mahkeme kararının aleyhlerine kesinleşmesi hâlinde bu kişilere unvanlarının
iptal edildiği tarihten önce yapılan ödemeler geri alınmaz.
43 üncü maddeye bu Kanunla eklenen beşinci,
altıncı ve yedinci fıkra hükümleri, bu Kanunun yayımı tarihinden sonra aday
öğretmen olarak göreve başlayanlar hakkında uygulanır.
IV – Yürürlük:
Madde 63 – Bu Kanun yayımı
tarihinde yürürlüğe girer.
V – Yürütme:
Madde 64 – Bu Kanunu Bakanlar
Kurulu yürütür.
1739 SAYILI KANUNA EK VE
DEĞİŞİKLİK GETİREN
MEVZUATIN VEYA ANAYASA MAHKEMESİ TARAFINDAN
İPTAL
EDİLEN HÜKÜMLERİN YÜRÜRLÜĞE GİRİŞ TARİHİNİ
GÖSTERİR LİSTE
Değiştiren Kanunun/KHK’nin/ İptal
Eden Anayasa Mahkemesi Kararının Numarası |
1739 sayılı Kanunun değişen veya
iptal edilen maddeleri |
Yürürlüğe Giriş
Tarihi |
2842 |
— |
18/6/1983 |
2947 |
— |
11/11/1983 |
4306 |
— |
18/8/1997 |
5005 |
— |
9/12/2003 |
5204 |
43 |
8/7/2004 |
5257 |
16 |
13/11/2004 |
5763 |
21 |
26/5/2008 |
5793 |
51 |
6/8/2008 |
5917 |
16 |
10/7/2009 |
6287 |
22, 24, 25, 26, Geçici Madde 3 |
11/4/2012 |
6518 |
4 |
19/2/2014 |
6528 |
43, Geçici Madde 4 |
14/3/2014 |
6552 |
43 |
11/9/2014 |
6569 |
43 |
26/11/2014 |
KHK/669 |
58 |
31/7/2016 |
6756 |
58 |
24/11/2016 |
6764 |
26, 29 |
9/12/2016 |
|