HALK EĞİTİM MERKEZLERİ YÖNETMELİĞİ

Karar Sayısı : 54
Karar Tarihi : 29.4.1963
Tebliğler Dergisi'nde Yayımı : 27.5.1963
Sayısı : 1257

Halk Eğitimi Merkezi ve Amaçları:
Madde l - Halk Eğitimi Merkezi, il ve ilçe merkezlerinde milli Eğitim Bakanlığı'nca açılan bir halk eğitimi kurumudur.

Madde 2 - Halk Eğitimi Merkezinin amaçları:
a) Vatandaşlara Atatürk Devrimlerinin mânasını kavratmak; Cumhuriyet esaslarını ve demokratik yaşayışı benimsetmek, yurt ölçüsünde kökleştirmek; demokratik yaşayışın temeli olan hür disiplin, karşılıklı anlayış, sevgi, saygı ve hoş görürlük duygularını geliştirmek,
b) Vatandaşlara bilgi, hüner kazandırmak; vatandaşların bilgi ve hünerlerini, davranışlarını ve değer hükümlerini geliştirmek ve ilerletmek suretiyle toplumun sosyal, kültürel ve ekonomik kalkınmasına eğitsel yollarla yardım ve kılavuzluk etmektir.

Görevleri:
Madde 3 - Halk Eğitimi merkezinin başlıca görevleri şunlardır:
a) Okuma-Yazma bilmeyen vatandaşlar için halk dershaneleri açılmasını teşvik etmek;
b) Vatandaşların temel ve genel bilgisini ve ana dilini geliştirmek için, gerekli kursları açmak;
c) Öğrenim kurumlarında öğrenimlerini yapamamış yetişkinler için ilkokul, ortaokul ve lise bitirme kurslarını açmak;
d) Vatandaşların ilgi duyduğu tarih, coğrafya, aktüalite, ekonomi, sosyoloji, psikoloji ve benzeri konularında ve teknik alanda toplantılar düzenlemek, kurslar açmak;
e) Vatandaşların ilgi duyduğu tarih, coğrafya, aktüalite, ekonomi, sosyoloji, psikoloji ve benzeri konularında ve teknik alanda toplantılar düzenlemek, kurslar açmak;
f) Toplum kalkınması ve halk eğitimi konusunda sorumluluk almış resmi görevlilerle gönüllü elemanların ve önderlerin toplum kalkınması ve halk eğitimi konularında, yetiştirilmeleri için kurslar açmak;
g) Konferanslar, açık oturumlar, paneller, sempozyumlar, konserler, temsiller, edebiyat toplantıları, çeşitli yarışmalar ve spor faaliyetleri, geziler, folklor gösterileri, kahramanlık günleri, grup münakaşaları, film gösterileri ve benzeri çalışmalar düzenlemek;
h) Halkın güzel sanatlara karşı ilgisini teşvik edici çalışmalar yapmak ve güzel sanatlarda kabiliyetli görülenlerin geliştirilmelerine çeşitli yollarla yardım etmek;
i) Sergiler düzenlemek, mevcut sergi ve galerilerden ve mahalli müzelerden halkın geniş ölçüde yararlanmasını sağlamaya çalışmak;
i) Vatandaşların mesleki ve genel kültürlerini geliştirecek özellikte ve halk seviyesine uygun, yayın yapmak; bu türlü çalışmaları teşvik etmek ve desteklemek; gerekirse halk eğitimi ile ilgili çeşitli yayınların yapılmasına önderlik etmek;
k) Folklor derlemelerini teşvik etmek ve desteklemek; sonuçlarının yayımlanmasına yardım etmek;
I) Bölgesinde yetişmiş ünlü kişilerin biyografilerinin hazırlanmasını teşvik etmek ve desteklemek;
m) Bölgesinin tarihi, kültürel, ekonomik ve turistik önem ve özelliklerinin tesbitine yönelmiş araştırma ve çalışmaları teşvik etmek, desteklemek ve sonuçlarının yayılmasına ve yayımlanmasına yardım etmek;
n) Vatandaşların, bilhassa gençliğin boş zamanlarını değerlendirmelerine yardım için, gerekli her türlü eğitsel çalışmaları teşvik etmek, desteklemek, yapılmakta bulunan çalışmaların geliştirilmesine yardım etmek, bu çeşit çalışmalarda bulunmak;
o) Türk kadınının sosyal yapı içinde daha aktif hale getirilmesi konusunda gerekli çalışmaları yapmak, bu konuda kadın dernekleri ve kuruluşlarıyla sıkı bir işbirliği sağlamak;
p) Halkın, mevcut kütüphanelerden daha geniş ölçüde faydalanmalarını sağlayacak çalışmaları teşvik etmek ve okuma salonları açmak;
r) Köylünün kültürel gelişmesine ve okuma ihtiyacının giderilmesine yardım amacı ile köye bağış gazete, dergi ve kitap göndermeyi sağlamak için her türlü çalışmaları yapmak;
s) Bölgedeki, ekonomik önemi olan veya karakteristik özellik taşıyan el ve ev sanatlarının geliştirilmesine, yayılmasına ve değerlendirilmesine yönelmiş çalışmaları yapmak;
t) Vatandaşlara, ihtiyaçlarını sezdirerek, onlarda öğrenme, daha iyi ve daha ileri bir hayat seviyesine ulaşmak isteğini uyandırmak; problemlerini kavramlarına, çözmelerine ve bu yönde örgütlenmelerine eğitsel yollarla yardım etmek;
u) Başka kurum ve kuruluşlarca ele alınan halk eğitimi çalışmalarının planlanmasına, planların uygulanmasına ve değerlendirilmesine yardım etmek, onlarla işbirliği yapmak;
v) Çevreden gelen istek ihtiyaçlara uygun diğer halk eğitimi çalışmalarını, imkanların elverdiği oranda, yapmak.

Örgüt Yönetim ve Denetleme:
Madde 4 - Halk Eğitimi Merkezinin, bir Halk Eğitimi Merkezi Planlama Kurulu, çeşitli eğitsel kolları ve bu işleri yürütmek için bir müdürü bulunur.
Halk Eğitimi Merkezi Müdürünün atanmasında aşağıdaki nitelikler aranır:
Halk Eğitimi Merkezi Müdürü, ilgili valiliğin teklifi üzerine, Milli Eğitim Bakanlığı'nca atanır.
a) Öğretmen vasıf ve haklarına sahip olarak ilk ya da orta öğretim kurumlarında en az beş yıl başarıyla çalışmış olmak,
b) Vücut ve ruhça sağlam, dayanıklı ve dinamik olmak, c) Halk eğitimi işlerine karşı inancı, ilgisi ve sevgisi bulunmak, halka hizmetten zevk duymak,
d) Ferdi ve sosyal davranışlarıyla halka rehber ve önder olabilecek vasıfları haiz olmak, e) Amir ve memurlarla, fert, toplum ve kurumlarla karşılıklı anlayış ve işbirliğini sağlayıcı olmak.

Madde 5 - Halk Eğitimi Merkezi Planlama Kurulu:
a) il merkezinde; Milli Eğitim Müdürünün başkanlığında Halk Eğitimi Başkanı, Teftiş Şefi, Halk Eğitimi Merkezi Müdürü ve Eğitsel kol başkanlarından;
b) ilçe merkezlerinde; ilköğretim Müfettişinin (birden fazla olduğu takdirde kendi aralarından seçecekleri birisinin) başkanlığında, İlköğretim Müdürü, Halk Eğitimi Merkezi Müdürü ve eğitsel kol başkanlarından meydana gelir.

Madde 6 - Halk Eğitimi Merkezinde tiyatro, kültür ve yayın, güzel sanatlar, spor, folklor, müzik, gezi ve eğlence, kitaplık, fotoğrafçılık, çevreyi tanıma ve tanıtma, köycülük, sosyal münasebetler, radyo ve sinema ile eğitim, sağlık ve benzeri kollardan, çevrenin istek ve ihtiyacı dikkate alınarak, gerekli olanlar kurulur.

Madde 7 - Halk Eğitimi Merkezi Planlama Kurullarının ödevleri şunlardır:
a) Halk Eğitimi Merkezinin yapacağı faaliyetlere ait, kol yönetim kurulları tarafından hazırlanan çalışma programlarını da dikkate almak suretiyle, uzun veya kısa süreli çalışma programları hazırlamak ve programların hazırlanışında ihtiyaca göre, kurul içinden veya dışından seçeceği kişilerle gerekirse özel komisyonlar kurmak;
b) Uygulanan programların başarı derecelerini, karşılaşılan güçlükleri incelemek ve ilerisi için gerekli tedbirleri almak;
c) Halk Eğitimi Merkezinin işletilmesine ve faaliyetlerine ait gerekli iç yönetmelikleri ve kol yönetmeliklerini hazırlamak veya hazırlatmak, bunun için ihtiyaca göre, özel komisyonlar kurmak ve hazırlanan yönetmelik tasarılarını onaylamak;
d) Halk Eğitimi Merkezi Müdürünün yıllık çalışma planı ile ilgili tekliflerini inceleyerek karara bağlamak;
e) Halk Eğitimi Merkezinin yıllık gelir ve giderlerini gösterir bütçeyi incelemek ve onaylamak;
f) Yönetmelikte değişiklik yapılmasına lüzum hasıl olursa bu hususta Milli Eğitim Bakanlığına, mucip sebeplerini belirtmek suretiyle, teklifte bulunmak.

Madde 8 - Halk Eğitim Merkezi Planlama Kurulu, normal olarak üç ayda bir defa, Kurulu Başkanının teklifi ile toplanır. Görüşmelere başlanılabilmesi için üyelerin çoğunluğunun toplantıda bulunması lâzımdır. Kararlar mevcudun çoğunluğu ile alınır.

Madde 9 - Halk Eğitimi Merkezi kollarının Genel Kurulları, kollarda gönüllü olarak çalışmak isteyen aktif üyelerden ibarettir. Kolların yönetim kurulları ise, Kollar Genel Kurulu Üyelerinin kendi aralarından seçecekleri en az beş üyeden kurulur. Kol Başkanı Kol Yönetim Kurulu tarafından Kol Yönetim Kurulu Üyeleri tarafından seçilir. Kol Yönetim Kurulu, aralarında iş bölümü yapar.
Halk Eğitimi Merkezi Kollar Genel Kurulu, merkezde kurulmuş olan kolların yönetim kurullarından meydana gelir.

Madde 10 - Kol Genel ve Yönetim Kurullarının ödevleri ile Kol Başkanının ödevi, Kol Yönetmeliklerinde belirtilir.

Madde l1 - Halk Eğitimi Merkezi Kollar Genel Kurulu, yılda bir defa Kasım ayının ilk haftasında toplanarak kolların bir yıllık çalışmalarının değerlendirir ve yeni çalışma yılı ile ilgili istek ve dilekleri tesbit eder. Kollar Genel Kurulu, gerekli hallerde Halk Eğitimi Merkezi Müdürünün çağrısı ile toplanabilir.

Madde 12 - Halk Eğitimi Merkezi Müdürünün ödevleri şunlardır:
a) Halk Eğitimi Merkezini yönetmeliklere, Milli Eğitim Bakanlığınca gönderilen emirlere uygun olarak yönetmek;
b) Halk eğitimi Merkezinin çalışma programına esas olacak teklifleri, eğitsel kol başkanlarının görüşlerini de almak suretiyle hazırlayıp Halk Eğitimi Merkezi Planlama Kuruluna sunmak;
c) Halk Eğitimi Merkezi Kollar Genel Kurulu, Kol Genel ve Yönetim Kurulları toplantılarına katılmak ve adı geçen organların gereğine göre işlemelerini sağlayıcı teknik, metodik ve idari yardımları yapmak;
d) Halk Eğitimi Merkezinin yıllık çalışma programlarının birer örneğini Milli Eğitim Müdürlüğü yolu ile Milli Eğitim Bakanlığı'na göndermek; bu programların uygulanmasını ve yürütülmesini sağlamak;
e) Halk Eğitimi Merkezinin yıllık çalışmalarını ve çalışmaların sonuçlarını, Milli Eğitim Bakanlığı'nca düzenlenen defter, çizelge ve rapor örneklerine işlemek ve bunların bir örneğini, tesbit olunan tarihte, Milli Eğitim Müdürlüğü yolu ile Milli Eğitim Bakanlığı'na göndermek;
f) Halk Eğitimi Merkezinde yapılan her türlü çalışmalarla ilgili istatistikleri, sistemli bir şekilde tutak ve saklamak;
g) Halk Eğitimi Merkezinin, Planlama Kurulunun ilçelerde "Halk Eğitimi Planlama ve işbirliği Kurulu"nun yazı işlerini yönetmek;
h) Bütçenin hazırlanması ve uygulanması ile ilgili işlemleri yapmak ve gerekli defterlerin tutulmasını sağlamak;
i) Her mali yıl başında Milli Eğitim Bakanlığı'nca bütçenin 613. faslında gönderilen ödeneğin Saymanlık Müdürlüğü bütçesinin halk eğitimi ile ilgili olan fasıl ve maddesine intikalini sağlamak, gönderilen ödenekten mali yıl sonuna kadar harcanamayan miktarın aynı maksatla sarfedilmek üzere Özel Saymanlığın yeni yıl bütçesine devrini gerçekleştirmek;
j) Halk Eğitimi Merkezi ile ilgili bütçe teklifini Bakanlıkça tesbit edilen tarihlerde Milli Eğitim Bakanlığına göndermek;
k) Halk Eğitimi Merkezinin, her altı ayda bir olmak üzere çeşitli ihtiyaçlar için açılan harcamanın müfredatlı listelerini, Bakanlıkça tesbit edilen esaslara uygun olarak, ilkini en geç 15 Eylül'de, ikincisini 15 Mart'ta Bakanlıkta bulundurmak üzere göndermek;
I) Merkeze ait demirbaşlarla diğer eşya ve malzemenin, ayniyat talimatnamesi hükümlerine göre, kayıtlarının tutulmasını, korunmasını ve iyi kullanılmasını sağlamak;
m) Halk Eğitimi Merkezinde çalıştırılacak memurların, hizmetlerinin ve kurs öğretmenlerinin tayin ve görevlendirme işlerini, tayine ve görevlendirmeye yetkili makamlarla teklif etmek;
n) Diğer Hak eğitimi merkezleri ile fikir, program-mahalli idare amirlerinin onayı alınmak suretiyle de faaliyet alış verişi yaparak merkezler arası işbirliğini sağlamak;
o) Halkın teşebbüsü ile meydana gelmiş kültür ve eğitim derneklerini destekleyici ve geliştirici tedbirleri almak ve bunlarla sıkı ve devamlı işbirliğini sağlamak;
p) Yangına karşı, yangın talimatnamesinde belirtilen her türlü tedbiri almak.

Madde 13 - Halk Eğitimi Merkezi ve görevli personelin eğitim, öğretim ve yönetim çalışmaları, 222 sayılı İlköğretim ve Eğitim Kanununun 23.maddesi uyarınca, ilköğretim Müfettişleri tarafından denetlenir.

Mali İşler;
Madde 14 - Halk Eğitimi Merkezinin bütçesi Milli Eğitim Bakanlığı'nca bütçenin 613. faslından yardım olarak gönderilen ödeneklerle II Özel İdare ve Halk Eğitimi Merkezinin kurulduğu il ve ilçe belediye bütçelerine halk eğitimi çalışmaları için konulan ödenekler ve vatandaşların halk eğitimi çalışmalarına yardım amacı ile yapacakları ve Özel idarelerin gelir fasıllarına halk eğitimi çalışmalarına harcanmak şartı ile kaydettirecekleri bağışlarla karşılanır.

Madde 15 - Halk Eğitimi Merkezi ödenekleri, Halk Eğitimi Merkezi Müdürünün, illerde Milli Eğitim Müdürlüğü, ilçelerde Kaymakamlık yolu ile valiliğe (Milli Eğitim Müdürlüğüne) yapacağı teklif üzerine il Daimi Encümeninin kararı ile:
a) Merkezin memur ve hizmetlilerinin ücreti, ısıtma, aydınlatma, haberleşme, kırtasiye, demirbaş ve döşeme, küçük onarım, kira ve öteberi giderleri;
b) Yönetmelik ve genelgelerde Halk Eğitim Merkezlerine görev olarak verilmiş eğitim çalışmaları;
c) Merkez tarafından açılan kurslara gönüllü öğretmen bulunamadığı hallerde ve ancak kurs süresi boyunca istihdam edilmek üzere görevlendirilecek öğretmenlerin ücreti;
d) Eğitsel kolların verimli çalışabilmeleri için gerekli görülen müzik aleti, teyp ve bantları, radyo, sinema ve fotoğraf makinesi, ağrandizör, spor malzemesi, tiyatro çalışmaları için makyaj, kostüm ve benzeri eğitim materyali ve malzemesi gibi, hususlara harcanacaktır.

Madde 16 - Halk Eğitimi Merkezi, mevcut ödeneğini daha geniş kitlelerin çeşitli konularda yetiştirilmelerine yönelmiş çalışmalara harcama imkânlarını sağlayacak şekilde, çevresindeki, başta Milli Eğitim Bakanlığı kurumları olmak üzere, diğer resmi ve özel kurum ve kuruluşların her türlü eğitim materyali, yer, personel ve diğer imkânlardan yararlanma yollarını arayacaktır.

Genel Hükümler:
Madde 17 - Halk Eğitimi Merkezi, en az üç çalışma odası, sahneli bir salonu, hela ve lavabosu ile elektrik ve su tesisatı bulunan binada açılabilir.

Madde 18 - Halk Eğitimi Merkezlerine ait binaların salon ve müştemilâtı eğitim, öğretim, bilim, sanat, kültür ve her türlü toplumsal çalışmalara açıktır. Ancak buralarda siyasi eğilimi olan çalışma ve toplantılara asla yer verilemez.

Madde 19 - Halk Eğitimi Merkezi bir yetişkinler eğitimi kurumu olduğundan, öğrenci durumundaki vatandaşları okul müfredat programlarına uygun olarak yetiştirmek için hiçbir faaliyet yapamaz. Ancak öğrenci durumundaki vatandaşların eğitsel kol çalışmaları ile kültürel tipteki halk eğitimi çalışmalarından yararlanmaları sağlanacağı gibi Halk Eğitimi Merkezi, yapacağı halk eğitimi çalışmalarında öğrenci durumundaki vatandaşların bilgi ve hünerlerinden yararlanma yollarını arayacaktır.

Madde 20 - Halk Eğitimi Merkezi her türlü resmi ve özel kurum ve kuruluşlarca yapılmakta bulunan faaliyetlerin dışında, mahalli istek ve ihtiyaca cevap olacak diğer çalışmaları yapacak, ancak başka kurum ve kuruluşlarca yapılmakta bulunan çalışmalar istek ve ihtiyacı karşılayamaz durumda ise aynı tipteki çalışmaları da yapacaktır.

Madde 21 - Mahallen ihtiyaç duyulan bir halk eğitimi çalışmasına başlanılması, fakat bu çalışma başka kurum ve kuruluşlarca ele alınabilir özellikte ise, Halk Eğitimi Merkezi, ilgili kurum ve kuruluşları teşvik etmek, teknik, metodik ve merkez imkânlarının elverdiği oranda materyal yardımı yapmak suretiyle bu tip çalışmalara önderlik edecektir.
Söz konusu kurum ve kuruluşların bu türlü çalışmaları yapamamaları halinde; Halk Eğitimi Merkezi; illerde Milli Eğitim Müdürü, Halk eğitimi Merkezi; Başkanı ve Halk Eğitimi Merkezi Müdürü; ilçelerde Kaymakam, ilköğretim Müdürü ve Halk Eğitimi Merkezi Müdürünün müşterek kararı ile ve karara esas olacak gerekçeyi Milli Eğitim Bakanlığı'na bildirmek suretiyle, gerekli çalışmaları yapacaktır.

Madde 22 - Halk Eğitimi Merkezi, kültürel tipteki halk eğitimi çalışmalarından yalnız yakın çevre halkının değil, idari sınırlar içinde yaşamakta bulunan vatandaşların da yararlanmalarını sağlayıcı tedbirleri alır.

Madde 23 - Halk Eğitimi Merkezi, İl ve ilçe Danışma ve İşbirliği Kurulunca hazırlanan yıllık halk eğitimi veya toplum kalkınması planlarında yer alan il ya da ilçe çapındaki çalışmalara, yürütme ile ilgili olarak saptanan koordinasyon ve işbirliği esaslarının sağlandığı imkânların elverdiği oranda katılır ve gerekli çalışmaları yapar.

Madde 24 - Halk Eğitimi Merkezinde aşağıdaki defter, kayıt, dosya ve belgeler Milli Eğitimi Bakanlığınca saptanan örneklere uygun olarak tutulur :
l - Gelen ve giden evrak dosyası
2- Demirbaş eşyanın alımına, silinmesine, maliyetine ait dosya
3- Tayin ve nakil ile ilgili yazışma dosyası
4- İstatistik dosyası
5- Bütçe teklifi ile ilgili dosya
6- Para sarfiyle ilgili gelir ve gider dosyası (Harcamalar)
7- Teftiş ve murakabeye ait dosya
8- Çalışmalara ait plân ve rapor dosyası
9- Tebliğler dergisi kolleksiyonu
10- Kol faaliyetlerine ait dosyalar v yönetmelikler (Her kolun kendi faaliyetine ait dosya)
11- Halk Eğitimi Merkezi yıl sonu çalışma rapor ve çizelgeleri 12- Personel sicil defteri
13- Ödenek defteri
14- Demirbaş eşya defteri
15- Çalışma defteri (Günlük işlerin kaydına mahsustur)
16- Posta zimmet defteri
17- Kitaplık defteri
18- Kurs belge defteri

Madde 25 - Bu yönetmeliğin uygulanmasına başlandığı tarihten itibaren (863) sayılı Tebliğler Dergisi'nde yayımlanmış olan yönetmelik yürürlükten kaldırılmıştır.

Madde 26 - Bu yönetmelik, yayımı tarihinden itibaren yürürlüğe girer.